Email: info@theodorideskneesurgeon.com Τηλ: +30 694 0869 069
Dr Αντώνης Α. Θεοδωρίδης
MBBS, BSc, MRCS, MSc, CCT(UK), FRCS(Tr&Orth)
Διευθυντής Ορθοπαιδικός Χειρουργός & Τραυματολόγος
Ειδικός στα Γόνατα και στις Αθλητικές Κακώσεις
Ειδικευθείς και Μετεκπαιδευθείς στο Ηνωμένο Βασίλειο
Ιατρικό Κέντρο Αθηνών
Μαρούσι, Αθήνα
Ευρωκλινική
Αμπελόκηποι, Αθήνα
American Medical Centre
Λευκωσία, Κύπρος
Blog Layout
Βιταμίνη D - Η Ανεκτίμητη Βιταμίνη
Η έλλειψη βιταμίνης D εξακολουθεί να αποτελεί παγκόσμια πανδημία
- Η έλλειψη βιταμίνης D είναι μια αναγνωρισμένη πανδημία:
- Δεν επηρεάζει μόνο χώρες με χαμηλή ηλιοφάνεια, αλλά και χώρες με υψηλή ηλιοφάνεια
- Η έλλειψη βιταμίνης D θεωρείται ότι επηρεάζει πάνω από 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως
- Θεωρείται ότι πάνω από το 77% των ατόμων στις ΗΠΑ έχουν έλλειψη βιταμίνης D και αυτό έχει επιδεινωθεί τα τελευταία 30 χρόνια
- Η βιταμίνη D έχει μια μοναδική ιδιότητα σε αντίθεση από οποιαδήποτε άλλη βιταμίνη:
- Μπορεί να παραχθεί από το σώμα (από το φως του ήλιου) και δεν εξαρτάται πλήρως από τη διατροφική πρόσληψη
- Για αυτό ονομάζεται συχνά «βιταμίνη του ήλιου»
- Είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που ανευρίσκεται φυσικά σε πολύ λίγες τροφές
- Η μεγαλύτερη και ευκολότερη πηγή της βιταμίνης D στο σώμα είναι μέσω της υπεριώδους ακτινοβολίας (UVR) από την έκθεση στο φως του ήλιου το οποίο διεγείρει τον οργανισμό να παράγει τη δική του βιταμίνη D
- Άλλες πηγές βιταμίνης D είναι μέσω:
- Φάρμακων
- Τροφών εμπλουτισμένων με βιταμίνη D
Ποια είναι η λειτουργία της βιταμίνης D;
- Η βιταμίνη D αυξάνει την απορρόφηση ασβεστίου και φωσφόρου από το έντερο
- Η βιταμίνη D αναστέλλει τη δράση της παραθορμόνης στα οστά:
- Η παραθορμόνη διεγείρει τα κύτταρα στα οστά που ονομάζονται οστεοκλάστες για να αφαιρέσουν οστίτη ιστό σε μια διαδικασία που ονομάζεται οστική απορρόφηση
- Η ανεπάρκεια βιταμίνης D (και σε μεγαλύτερο βαθμό η έλλειψη) δεν είναι σε θέση να αναστείλει αυτήν τη διαδικασία, οπότε με μεγαλύτερη οστική απορρόφηση έρχεται μειωμένη οστική πυκνότητα και οστεοπόρωση
- Οι υποδοχείς βιταμίνης D έχουν εντοπιστεί σχεδόν σε όλους τους ιστούς του σώματος, γεγονός που σημαίνει ότι η βιταμίνη D έχει επίδραση σε όλο το σώμα
- Περισσότερο από το 80% της βιταμίνης D του σώματος εμπλέκεται σε βασικές σωματικές λειτουργίες, όπως:
- Σύνθεση πρωτεϊνών και ορμονών
- Ανοσολογικές και φλεγμονώδεις απαντήσεις
- Κυτταρικός μεταβολισμός και σύνθεση
- Ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης:
- Η γονιδιακή έκφραση είναι η διαδικασία με την οποία ένα γονίδιο παράγει το λειτουργικό προϊόν το οποίο κωδικοποιεί
- Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι χωρίς βιταμίνη D το κύτταρο δεν μπορεί να ανταποκριθεί επαρκώς στα φυσιολογικά σήματα καθώς και στα παθολογικά
Πώς συντίθεται η βιταμίνη D από το ηλιακό φως;
- Κατά την έκθεση στον ήλιο οι ακτίνες UVB διεισδύουν στο δέρμα και απορροφώνται από μια μορφή χοληστερόλης (7-δεϋδροχοληστερόλη)
- Η βιταμίνη D υπάρχει σε δύο μορφές:
- Η βιταμίνη D3 παράγεται στο δέρμα από την έκθεση στον ήλιο
- Η βιταμίνη D2 παράγεται από τα φυτά
- Και οι δύο τύποι βρίσκονται στα διατροφικά συμπληρώματα
- Όμως η D3 είναι πιο ευεργετική από τη D2, η οποία είναι μόνο 20-40% όσο αποτελεσματική όσο η D3
- Και οι δύο βιταμίνες D3 και D2 είναι προορμόνες και πρέπει να υδροξυλιωθούν σε δύο στάδια για να γίνουν ενεργές:
- Πρώτα στο ήπαρ για να σχηματίσουν 25-υδροξυβιταμίνη D (ονομάζεται επίσης καλσιδιόλη)
- Στη συνέχεια μεταφέρεται μέσω της αιματικής ροής στα νεφρά, όπου λαμβάνει χώρα ο δεύτερος γύρος σχηματίζοντας 1,25-υδροξυβιταμίνη D (ονομάζεται επίσης καλσιτριόλη) που είναι η μόνη ενεργή μορφή της βιταμίνης
- Αυτό το τελευταίο βήμα ρυθμίζεται από τα επίπεδα ασβεστίου, φωσφόρου και παραθορμόνης στο αίμα
Έλλειψη βιταμίνης D έναντι ανεπάρκειας βιταμίνης D
- Διάφοροι οργανισμοί έχουν θέσει διαφορετικά όρια σχετικά με το τι συνιστά έλλειψη και τι συνιστά ανεπάρκεια
- Τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D στην αιματική κυκλοφορία είναι το καλύτερο μέσο εκτίμησης της βιταμίνης D στο σώμα
- Η Αμερικανική Ενδοκρινολογική Εταιρεία θέτει τους εξής ορισμούς:
- Έλλειψη: 50nmol/l (<20ng/ml)
- Ανεπάρκεια: 50-75nmol/l (20-30ng/ml)
- Σύμφωνα με την Αμερικανική Ενδοκρινολογική Εταιρεία, για σημαντικά ευεργετικά αποτελέσματα της βιταμίνης D, το επίπεδο της 25-υδροξυβιταμίνης D στο αίμα πρέπει να είναι > 75nmol/l (30ng/ml):
- Ωστόσο, για βέλτιστο όφελος ο στόχος πρέπει να είναι τα 100nmol/l (40ng/ml)
Τι ποσότητα βιταμίνης D πρέπει να λάβετε;
- Το σώμα χρειάζεται 3000-5000IU βιταμίνης D καθημερινά για τις φυσιολογικές λειτουργίες του
- Οι ημερήσιες ανάγκες βιταμίνης D παραμένουν αμφιλεγόμενες επειδή:
- Οι καθημερινές ανάγκες και οι συστάσεις για την πρόσληψη σχεδιάστηκαν περισσότερο για την πρόληψη της έλλειψης παρά για την επίτευξη ενός επιπέδου που οι πρόσφατες μελέτες προτείνουν ότι χρειάζεται για να επιτευχθούν τα μέγιστα οφέλη από τη βιταμίνη D
- Η βιταμίνη D συντίθεται επίσης από το ηλιακό φως, οπότε οι διατροφικές ανάγκες και απαιτήσεις για συμπληρώματα θα εξαρτηθούν επίσης από την αποτελεσματική έκθεση σε ακτίνες UVB και τον βαθμό του χρωματισμού του δέρματος
- Οι άνθρωποι απορροφούν τη βιταμίνη D από τις τροφές σε ποικίλο βαθμό
- Με την πάροδο του χρόνου οι έρευνες έδειξαν ότι πρέπει να λαμβάνουμε μεγαλύτερες ποσότητες βιταμίνης D από ότι πιστεύαμε παλαιότερα
- Τα συμπληρώματα βιταμίνης D από το στόμα πρέπει επομένως να ρυθμίζονται με βάση τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D στην κυκλοφορία του αίματος:
- Η ιδανική συγκέντρωση θα πρέπει να είναι 75-100nmol/l
- Σύμφωνα με την Αμερικανική Ενδοκρινολογική Εταιρεία, για να είναι σημαντικά τα ευεργετικά αποτελέσματα της βιταμίνης D, το επίπεδο της 25-υδροξυβιταμίνης D στο αίμα πρέπει να είναι >75nmol/l (30ng/ml):
- Ωστόσο, για βέλτιστο όφελος ο στόχος πρέπει να είναι τα 100 nmol/l (40ng/ml)
- Η αρχική δόση βιταμίνης D εξαρτάται από το πόσο σοβαρή είναι η έλλειψη
- Δόσεις έως 10.000IU την ημέρα έχει βρεθεί ότι είναι ασφαλείς όταν η έλλειψη είναι σοβαρή ή υπάρχει αντίσταση στη βελτίωση των επιπέδων της βιταμίνης D
- Εάν υπάρχει ανεπαρκής έκθεση στον ήλιο, συνιστώνται 800-1000IU βιταμίνης D3 και τα επίπεδα τιτλοποιούνται ανάλογα με την ανταπόκριση του ασθενούς:
- Κάποιοι άνθρωποι απορροφούν βιταμίνη D καλύτερα από άλλους, οπότε μπορεί να χρειάζονται ακόμη μεγαλύτερη συγκέντρωση βιταμίνης D3 στο φάρμακό τους για να επιτύχουν το συνιστώμενο επίπεδο στο αίμα
| Ηλικία | Συνιστώμενη πρόσληψη (IU/ημέρα) | Άνω όριο (IU/ημέρα) |
|---|---|---|
| 0-12 μήνες | 400 - 1000 | 2000 |
| 1-18 έτη | 600 - 1000 | 4000 |
| 19-70 έτη | 600 - 2000 | 10.000 |
| >70 έτη | 800 – 2000 | 10.000 |
| Κύηση/Λοχεία | 600 – 1000 (14-18 έτη) | 10.000 |
| 1500 – 2000 (19-50 έτη) |
IU: International Units
Ποιες τροφές έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη D;
- Πολύ λίγες τροφές περιέχουν φυσιολογικά βιταμίνη D
- Τα τρόφιμα που έχουν σημαντική ποσότητα βιταμίνης D είναι:
- Λιπαρά ψάρια όπως τόνος, σκουμπρί, σολομός, ρέγγα, σαρδέλες
- Κρόκος αυγού
- Μανιτάρια
- Τα τρόφιμα που είναι εμπλουτισμένα με βιταμίνη D (δημητριακά, γάλα, χυμοί) είναι συχνά ανεπαρκή για να καλύψουν τις καθημερινές ανάγκες σε βιταμίνη D
- Το σώμα μπορεί να απορροφήσει μόνο το 50% της βιταμίνης D που περιέχεται στις τροφές
- Χωρίς αρκετή βιταμίνη D απορροφάται μόνο το 10% του ασβεστίου των τροφών και αυτό αυξάνεται μόνο στο 30-40% όταν η βιταμίνη D βρίσκεται εντός φυσιολογικών ορίων
Ποσότητα βιταμίνης D σε διάφορες τροφές
| Food | Ποσότητα | Vitamin D3 (IU) |
|---|---|---|
| Μουρουνέλαιο | 1 teaspoon | 1300 |
| Φρέσκος σολομός ανοικτής θαλάσσης | 100g | 650 |
| Φρέσκος σολομός ιχθυοτροφείου | 100g | 250 |
| Σκουμπρί μαγειρεμένο | 100g | 350 |
| Σκουμπρί σε κονσέρβα | 100g | 250 |
| Σαρδέλες σε κονσέρβα | 100g | 300 |
| Τόνος σε κονσέρβα | 100g | 240 |
| Μοσχαρίσιο συκώτι μαγειρεμένο | 100g | 50 |
| Κρόκος αυγού | 100g | 30 |
Ποιοι κινδυνεύουν από έλλειψη βιταμίνης D;
- Άτομα με μειωμένη έκθεση του δέρματος στο ηλιακό φως
- Άτομα ηλικίας > 65 ετών:
- Η συγκέντρωση του μορίου χοληστερόλης προδρόμου της βιταμίνης D (7-δεϋδροχοληστερόλη) μειώνεται με την ηλικία
- Ένας 70χρονος έχει ~25% της ικανότητας ενός νεαρού υγιούς ατόμου να παράγει βιταμίνη D από το ηλιακό φως
- Παρόλα αυτά, οι ηλικιωμένοι εξακολουθούν να είναι ικανοί να παράγουν επαρκείς ποσότητες βιταμίνης D από την έκθεση στον ήλιο, αλλά χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να το επιτύχουν
- Βρέφη και παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών
- Έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες
- Υποσιτισμός και άτομα που δεν καταναλώνουν επαρκείς ποσότητες τροφών που περιέχουν βιταμίνη D
- Σκουρόχρωμο δέρμα:
- Τα άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα μπορούν να χρειαστούν 5-10 φορές μεγαλύτερη έκθεση στον ήλιο από ότι τα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα για να παράγουν την ίδια ποσότητα βιταμίνης D
- Παχυσαρκία:
- Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή και αποθηκεύεται στο σωματικό λίπος
- Σε παχύσαρκους ανθρώπους, αυτή η βιταμίνη D αποθηκεύεται πιο βαθιά και είναι λιγότερο διαθέσιμη στο σώμα
- Τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D στο αίμα είναι ~20% μικρότερα σε παχύσαρκα άτομα από ότι σε άτομο με φυσιολογικό βάρος
- Για κάθε 1 βαθμό αύξησης του ΔΜΣ (Δείκτης Μάζας Σώματος) υπάρχει πτώση 1,15% στα επίπεδα 25-υδροξυβιταμίνης D στο αίμα
- Παχύσαρκα άτομα με παρόμοια έκθεση στο ηλιακό φως σε σχέση με άτομα φυσιολογικού βάρους, παράγουν την ίδια ποσότητα βιταμίνης D αλλά αυτή αραιώνεται σε μεγαλύτερο όγκο λίπους, έτσι ώστε η συγκέντρωση στην κυκλοφορία του αίματος να είναι μικρότερη
- Ως αποτέλεσμα αυτής της αραίωσης, οι παχύσαρκοι άνθρωποι χρειάζονται περισσότερη χορήγηση βιταμίνης D για να φτάσουν στα επιθυμητά επίπεδα στο αίμα
- Καθιστική ζωή
- Άτομα που εργάζονται πολλές ώρες σε εσωτερικούς χώρους
- Καταστάσεις που μειώνουν την απορρόφηση της βιταμίνης D στο γαστρεντερικό σωλήνα:
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (Νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα)
- Παγκρεατίτιδα
- Σύνδρομο βραχέος εντέρου (οποιοδήποτε μέρος του λεπτού εντέρου έχει αφαιρεθεί ή το άτομο έχει γεννηθεί με βραχέα τμήματα λεπτού εντέρου)
- Βαριατρική χειρουργική
- Ηπατική ανεπάρκεια
- Νεφρική ανεπάρκεια
- Φάρμακα που επηρεάζουν το μεταβολισμό της βιταμίνης D π.χ. αντιεπιληπτικά, στεροειδή μακράς δράσης
Ποια είναι τα οφέλη της βιταμίνης D;
- Έχει αποδειχθεί ότι η βιταμίνη D έχει προστατευτική δράση έναντι των ακόλουθων παθήσεων οι οποίες έχει διαπιστωθεί ότι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης τους όταν υπάρχει έλλειψη βιταμίνης D:
- Πολυάριθμα μυοσκελετικά οφέλη (δείτε παρακάτω)
- Φλεγμονώδεις και αυτοάνοσες ασθένειες όπως:
- Σακχαρώδης διαβήτης (και οι δύο τύπου 1 και 2)
- Σκλήρυνση κατά πλάκας
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα
- Σύνδρομο Sjogren
- Κρυολογήματα και γρίπη
- Περιοδοντική νόσος: κύρια αιτία απώλειας δοντιών σε ηλικιωμένους
- Καρδιαγγειακή νόσος:
- Καρδιακή προσβολή
- Υπέρταση
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Περιφερική αγγειοπάθεια
- Καρκίνοι:
- Παχέος εντέρου
- Μαστών
- Ωοθηκών
- Προστάτη
- Οισοφάγου
- Ψυχιατρικά προβλήματα:
- Κατάθλιψη
- Εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (SAD)
- Άνοια
- Σχιζοφρένεια
- Εγκυμοσύνη:
- Αυξημένος κίνδυνος προεκλαμψίας και διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Ποιος είναι ο ρόλος της βιταμίνης D στη μυοσκελετική υγεία;
- Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D έχουν σαν αποτέλεσμα μειωμένη απορρόφηση ασβεστίου και φωσφόρου που είναι απαραίτητα μέταλλα για την οστική αντοχή
- Η χαμηλή επιμετάλλωση των οστών οδηγεί σε μαλάκυνση και εξασθένιση των οστών:
- Αυτή ονομάζεται ραχίτιδα όταν εμφανίζεται σε παιδιά
- Αυτή ονομάζεται οστεομαλακία όταν εμφανίζεται σε ενήλικες
- Έχει αποδειχθεί ότι η βιταμίνη D βοηθά στη μείωση του καταγματικού κινδύνου με δύο διαφορετικούς τρόπους:
- Μειώνει τον κίνδυνο πτώσεων
- Αυξάνει την οστική πυκνότητα
- Η βιταμίνη D μειώνει τον κίνδυνο:
- Πτώσεων κατά 19%
- Κατάγματος ισχίου κατά 18%
- Μη σπονδυλικού κατάγματος κατά 20%
- Τα οφέλη της βιταμίνης D είναι δοσοεξαρτώμενα:
- Η μείωση του κινδύνου πτώσεων έγινε εμφανής με δόσεις μεγαλύτερες από 700 IU την ημέρα
- Η μείωση του κινδύνου καταγμάτων έγινε εμφανής με δόσεις μεγαλύτερες από 400 IU την ημέρα
- Δεν έχει βρεθεί βελτίωση του κινδύνου κατάγματος για δόσεις μικρότερες από 400 IU
- Αποδείχθηκε ότι τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D στην κυκλοφορία του αίματος έχουν αντίκτυπο στο βαθμό του οφέλους από τη βιταμίνη D:
- Η μείωση του κινδύνου πτώσεων έγινε εμφανής με επίπεδα τουλάχιστον 60nmol/λίτρο (24ng/ml)
- Η μείωση του κινδύνου καταγμάτων έγινε εμφανής με επίπεδα τουλάχιστον 75nmol/λίτρο (30ng/ml)
- Το μέγεθος του κέρδους και για τους δυο κινδύνους αυξήθηκε με υψηλότερα επίπεδα 25-υδροξυβιταμίνης D στο αίμα
- Η μυϊκή αδυναμία συνδέεται στενά με τις πτώσεις και τον κίνδυνο κατάγματος
- Η χορήγηση βιταμίνης D στους ηλικιωμένους έχει αποδειχθεί ότι:
- Αυξάνει τη μυϊκή δύναμη
- Βελτιώνει την ισορροπία
- Μειώνει τον κίνδυνο πτώσεων
- Βελτιώνει την απόσταση βάδισης
- Το 30% των ανθρώπων που έχουν υποστεί κάταγμα μετά από πτώση αναπτύσσουν φόβο πτώσης που έχει ως αποτέλεσμα:
- Αυτο-περιορισμό των δραστηριοτήτων
- Μειωμένη ποιότητα ζωής
- Καθημερινή χορήγηση 400IU βιταμίνης D έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο:
- Ρευματοειδούς αρθρίτιδας κατά 40%
- Σκλήρυνσης κατά πλάκας κατά 40%
- Η έλλειψη βιταμίνης D οδηγεί σε μυοπάθεια που χαρακτηρίζεται από:
- Εγγύς μυϊκή αδυναμία
- Διάχυτο μυϊκό πόνο
- Διαταραχή βάδισης (δυσκολία στο περπάτημα)
- Η μυϊκή διαταραχή ξεκινά ακόμη και πριν από την εμφάνιση ανεπιθύμητων επιδράσεων στα οστά
- Εγγύς μυϊκή αδυναμία
- Αδυναμία των μυών στους ώμους και τα ισχία
- 30% των ασθενών με έλλειψη βιταμίνης D παρουσιάζουν εγγύς μυϊκή αδυναμία πριν εμφανιστούν αλλαγές στην κυκλοφορία του αίματος
- Επομένως, οι ασθενείς που παρουσιάζουν εγγύς μυϊκή αδυναμία πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο συμπληρωματικής λήψης βιταμίνης D και ασβεστίου
Ποια είναι η κατάσταση της βιταμίνης D στους αθλητές;
- Ενώ η επίδραση της βιταμίνης D στις αθλητικές επιδόσεις στους αθλητές εξακολουθεί να είναι ένα πεδίο που απαιτεί περισσότερη έρευνα, μέχρι στιγμής υπάρχουν κάποιες θετικές ενδείξεις για την επίδραση της
- Έρευνες έχουν δείξει ότι τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D συνδέονται με το ύψος άλματος, την ταχύτητα άλματος και τη δύναμη σε έφηβες γυναίκες
- Έχει βρεθεί θετική συσχέτιση μεταξύ της 25-υδροξυβιταμίνης D και της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου (VO2max), η οποία είναι δείκτης αερόβιας αντοχής
- Μεγαλύτερα κέρδη στην αθλητική επίδοση επιτυγχάνονται εάν ο αθλητής έχει χαμηλότερα επίπεδα 25-υδροξυβιταμίνης D πριν από τη θεραπεία και τα κέρδη μεγιστοποιούνται όταν αυτά τα επίπεδα ξεπεράσουν τα 100nmol/l (40ng/ml)
- Η έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του αριθμού και του μεγέθους των μυϊκών ινών τύπου II (ταχείας συστολής) στους ηλικιωμένους, η οποία αντιστρέφεται με διόρθωση των επιπέδων βιταμίνης D
- Επίπεδα 25-υδροξυβιταμίνης D κάτω από 30ng/mL αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο κατάγματος κόπωσης:
- 10-30% των αθλητών δρόμου και στίβου αναφέρεται ότι έχουν κατάγματα κόπωσης
- Πιο συχνά στις γυναίκες
- Συνηθέστερη αιτία αποτυχίας των στρατιωτικών να ολοκληρώσουν την εκπαίδευση
- Ακόμα και οι αθλητές εξωτερικών χώρων έχει διαπιστωθεί ότι έχουν ανεπάρκεια βιταμίνης D
- Πολλοί αθλητές εξωτερικών χώρων προπονούνται νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ καθώς αποφεύγουν τις ώρες μέγιστης ηλιοφάνειας
- Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι οι αθλητές στις πιο ηλιόλουστες χώρες έχουν απαράδεκτα υψηλά ποσοστά έλλειψης και ανεπάρκειας βιταμίνης D
Eπίπεδα της βιταμίνης D σε διάφορους αθλητές
| Αθλητές | Κατάσταση Βιταμίνης D |
|---|---|
| Επαγγελματίες αθλητές Μ. Βρετανίας | 60% έλλειψη |
| Αθλητές κλειστών χώρων Ισραήλ | 73% ανεπάρκεια |
| Δρομείς αντοχής ΗΠΑ | 42% ανεπάρκεια |
| 11% έλλειψη | |
| Αθλητές γυμναστικής Αυστραλίας | 33% ανεπάρκεια |
| Αθλητές Μέσης Ανατολής | 32% ανεπάρκεια |
| 58% έλλειψη | |
| Στρατιωτικοί Φινλανδίας | 39% έλλειψη |
Ποιος είναι ο ρόλος του ηλιακού φωτός στη σύνθεση της βιταμίνης D;
- Υπάρχουν τρεις τύποι υπεριώδους ακτινοβολίας (UVR) που προέρχονται από τον ήλιο και ταξινομούνται ανάλογα με το μήκος κύματος τους:
- UVA:
- Μεγάλο μήκος κύματος
- 95% της υπεριώδους ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη
- Ο πιο διαπεραστικός τύπος UVR που προκαλεί τη μεγαλύτερη ζημιά στο δέρμα
- Τα αντηλιακά είναι λιγότερο αποτελεσματικά στην παρεμπόδιση της
- UVB:
- Μεσαίο μήκος κύματος
- Οι περισσότερες UVB φιλτράρονται από την ατμόσφαιρα
- Βιολογικά ενεργή και υπεύθυνη για τη σύνθεση της βιταμίνης D
- Τα αντηλιακά μπορούν να την παρεμποδίσουν (όσο υψηλότερος είναι ο δείκτης προστασίας τόσο ισχυρότερη είναι η παρεμπόδιση)
- UVC:
- Μικρό μήκος κύματος
- Ο πιο καταστροφικός τύπος UVR
- Φιλτράρεται από την ατμόσφαιρα, ώστε να μην φτάνει στην επιφάνεια της Γης
- Ένα ανοιχτόχρωμο άτομο μπορεί να παράγει 10.000 έως 20.000IU σε 15 λεπτά απροστάτευτης έκθεσης στον ήλιο
- Αποτελεί ενδιαφέρον ότι τα υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D εντοπίζονται στους αγρότες και τους ναυαγοσώστες που και οι δύο απασχολούνται πολλές ώρες σε εξωτερικούς χώρους
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την UVR να φτάσει στη Γη;
- Ώρα της ημέρας:
- Το μεσημέρι ο ήλιος βρίσκεται ακριβώς από πάνω και διανύει τη συντομότερη οδό για να φτάσει στην επιφάνεια της Γης, οπότε αυτός είναι ο μέγιστος χρόνος για την UVR και επομένως για τη σύνθεση βιταμίνης D
- Υπάρχει ένα παράθυρο 4 ωρών γύρω στο μεσημέρι κατά τη διάρκεια του οποίου οι υπεριώδεις ακτίνες είναι ισχυρές
- Νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα οι ακτίνες του ήλιου φτάνουν στη Γη σε μεγαλύτερη γωνία, έτσι ώστε περισσότερες από τις ακτίνες να απορροφώνται από την ατμόσφαιρα και λιγότερες να φτάνουν στη Γη
- Εποχή του έτους:
- Η γωνία με την οποία οι ηλιακές ακτίνες φτάνουν στη Γη μεταβάλλεται με τις εποχές
- Αυτό επηρεάζει την απόσταση που χρειάζονται για να ταξιδέψουν και όσο μικρότερη είναι, τόσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα UVR που φτάνει στη Γη
- Επομένως το καλοκαίρι παρέχει τη μεγαλύτερη έκθεση στη UVR και ο χειμώνας τη λιγότερη
- Γεωγραφικό πλάτος:
- Τα επίπεδα υπεριώδους ακτινοβολίας αυξάνονται πλησιέστερα στον ισημερινό καθώς οι ακτίνες του ήλιου διανύουν τη μικρότερη απόσταση μέσω της ατμόσφαιρας
- Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα γεωγραφικά πλάτη μεγαλύτερα από 37 μοίρες από τον ισημερινό αποτελούν αυξημένο κίνδυνο για χαμηλότερη σύνθεση βιταμίνης D μέσω του ηλιακού φωτός
- Παρακάτω είναι μια λίστα με πόλεις και τα γεωγραφικά πλάτη τους για ευκολία αναφοράς:
- Αμπού Ντάμπι 24
- Μαϊάμι 25
- Κάιρο 30
- Λος Άντζελες, Σύδνεϋ 34
- Λας Βέγκας, Ρόδος, Σαντορίνη 35
- Αθήνα: 37,98 μοίρες
- Πεκίνο, Βαλένθια 39
- Θεσσαλονίκη, Νέα Υόρκη, Μαδρίτη 40
- Μόντρεαλ, Μιλάνο, Βελιγράδι 45
- Παρίσι, Μόναχο 48
- Λονδίνο 51
- Εδιμβούργο, Μόσχα 55
- Υψόμετρο:
- Όσο μεγαλύτερο είναι το κατακόρυφο ύψος από το επίπεδο της θάλασσας, τόσο λιγότερη ατμόσφαιρα υπάρχει για να απορροφήσει το φως του ήλιου
- Για κάθε χιλιόμετρο υψόμετρου, τα επίπεδα υπεριώδους ακτινοβολίας αυξάνονται κατά ~7%
- Ατμοσφαιρικές συνθήκες:
- Σύννεφα:
- Η νεφοκάλυψη μπορεί να επηρεάσει τη διείσδυση της υπεριώδους ακτινοβολίας, αλλά αυτό εξαρτάται από τον τύπο των νεφών και το πόσο βαθιά βρίσκονται στην ατμόσφαιρα
- Μια πλήρως συννεφιασμένη μέρα μπορεί να μειώσει τις ακτίνες UV κατά 70-90%
- Μια μέρα με λεπτά σύννεφα ή μια μερικώς συννεφιασμένη μέρα μπορεί στην πραγματικότητα να αυξήσει την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία κατά 20%, ασκώντας εφέ καθρέφτη
- Όσο πιο λεπτό είναι το στρώμα του όζοντος, τόσο λιγότερο απορροφάται η UVR
- Όσο μεγαλύτερη είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση τόσο περισσότερο απορροφάται η UVR
- Αντανάκλαση εδάφους:
- Διάφορες επιφάνειες μπορούν να προσθέσουν στην έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία μέσω αντανάκλασης:
- Το γρασίδι, το έδαφος, το νερό παρέχουν αντανάκλαση <10%
- Η άμμος παρέχει 15% αντανάκλαση
- Το χιόνι μπορεί μέσω της αντανάκλασης να διπλασιάσει σχεδόν την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ικανότητα παραγωγής βιταμίνης D από το ηλιακό φως;
- Χρωματισμός του δέρματος:
- Υπάρχουν 6 διαφορετικοί τύποι δέρματος με βάση την ικανότητά τους να μαυρίζουν από τον ήλιο (κλίμακα χρωματισμού δέρματος Fitzpatrick)
- Καθώς το δέρμα γίνεται πιο σκουρόχρωμο, μειώνεται η ικανότητα σύνθεσης της βιταμίνης D, αλλά υπάρχει μεγαλύτερη προστασία έναντι στον καρκίνο του δέρματος
- Ποσότητα του δέρματος που εκτίθεται:
- Όσο περισσότερο δέρμα εκτίθεται τόσο μεγαλύτερη είναι η δυναμική σύνθεσης βιταμίνης D
- Στάση του σώματος κάτω από τον ήλιο:
- Η μεγαλύτερη έκθεση είναι όταν το δέρμα δέχεται τις ακτίνες του ήλιου σε γωνία 90 μοιρών, δηλαδή όταν βρίσκεται οριζόντια το μεσημέρι
- Η όρθια στάση μειώνει την ποσότητα του δέρματος που εκτίθεται στο φως του ήλιου
- Περιβάλλον:
- Παρουσία αντικειμένων που παρέχουν σκιά π.χ. ομπρέλες
- Οι αστικές περιοχές έχουν κτίρια που μειώνουν τις ακτίνες του ήλιου στο επίπεδο του εδάφους σε σύγκριση με τις ανοιχτές αγροτικές περιοχές
- Έκθεση στον ήλιο:
- Υπάρχει μεγάλη παρανόηση σχετικά με τον καλύτερο τρόπο παραγωγής βιταμίνης D από το φως του ήλιου
- Πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν την έκθεση στο φως του ήλιου κατά το μεσημέρι και αντίθετα καταναλώνουν πολύ χρόνο κάνοντας ηλιοθεραπεία εκτός αυτών των ωρών
- Η βιβλιογραφία δείχνει ότι ο καλύτερος χρόνος για να απορροφηθεί η UVB είναι για λίγα λεπτά το μεσημέρι
- Εκτός αυτού του χρόνου, οι ακτίνες UVB μειώνονται σε ένταση, ενώ οι ακτίνες UVA συνεχίζουν να φτάνουν στη Γη και έτσι η μακρά έκθεση στον ήλιο αργά το απόγευμα και νωρίς το πρωί αυξάνει πραγματικά τον κίνδυνο για καρκίνο του δέρματος, ενώ προσφέρει λιγότερα οφέλη για τη βιταμίνη D σε σύγκριση με τα 5-10 λεπτά το μεσημέρι (το πιο ανοιχτόχρωμο δέρμα χρειάζεται λιγότερο χρόνο, το πιο σκουρόχρωμο δέρμα χρειάζεται πολύ περισσότερο)
- Μια εύκολη ένδειξη του πότε η ηλιοθεραπεία δεν παράγει βιταμίνη D είναι όταν η σκιά κάποιου που στέκεται όρθιος είναι μεγαλύτερη από το ύψος του
Κλίμακα χρωματισμού δέρματος Fitzpatrick
| Τύπος δέρματος | Εμφάνιση | Αντίδραση δέρματος στην υπεριώδη ακτινοβολία |
|---|---|---|
| Τύπος 1 | Χλωμό ή πολύ ανοικτόχρωμο δέρμα | Εύκολο έγκαυμα |
| Κόκκινα ή ξανθά μαλλιά | Δεν μαυρίζει ποτέ | |
| Ανοικτόχρωμα μάτια (μπλε/πράσινα) | Υψηλότερος κίνδυνος καρκίνος του δέρματος | |
| Τύπος 2 | Ανοικτόχρωμο δέρμα | Εύκολο έγκαυμα |
| Ανοικτόχρωμα μαλλιά | Μαυρίζει σπάνια | |
| Ανοικτόχρωμα μάτια | Υψηλός κίνδυνος καρκίνος του δέρματος | |
| Βορειοευρωπαϊκή καταγωγή π.χ. Σκανδιναβοί, Κέλτες | ||
| Τύπος 3 | Ανοικτόχρωμο καστανό δέρμα | Ενίοτε έγκαυμα |
| Μέτρια προς σκουρόχρωμα μαλλιά | Μαυρίζει σταδιακά | |
| Μεσογειακή ή Μεσανατολική καταγωγή | ||
| Τύπος 4 | Μέτριο καστανό δέρμα | Σχεδόν ποτέ έγκαυμα |
| Σκουρόχρωμα μαλλιά και μάτια | Μαυρίζει εύκολα | |
| Καταγωγή από Ανατολική Ασία π.χ. Κινέζοι, Ιάπωνες | Κάνει συχνά ουλές | |
| Τύπος 5 | Σκοτεινό κάστανό χρώμα | Το χρώμα σκουραίνει αλλά πολύ σπάνια παθαίνει έγκαυμα |
| Σκουρόχρωμα μαλλιά | Υψηλός κίνδυνος ουλών | |
| Σκουρόχρωμα μάτια | Χαμηλός κίνδυνος βλάβης του δέρματος από τον ήλιο εξαιτίας της γήρανσης | |
| Ενίοτε Αφρικανικής καταγωγής | ||
| Καταγωγή από Νοτιοανατολική Ασία π.χ. Ινδοί, Πακιστανοί | ||
| Τύπος 6 | Πολύ σκουρόχρωμο δέρμα | Μαυρίζει εύκολα αλλά δεν παθαίνει έγκαυμα |
| Σκουρόχρωμα μαλλιά | Υψηλός κίνδυνος ουλών | |
| Σκουρόχρωμα μάτια | Χαμηλός κίνδυνος βλάβης του δέρματος από τον ήλιο εξαιτίας της γήρανσης | |
| Καταγωγή από Αφρική και Αβορίγινες |
Πώς επηρεάζεται το επίπεδο της βιταμίνης D με το χρώμα του δέρματος;
- Η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι πιο συχνή στους Αφροαμερικανούς από ότι στους Καυκάσιους
- Η πυκνός χρωματισμός του δέρματος μπορεί να μειώσει την παραγωγή βιταμίνης D άνω του 90%
- Ο πιο σκούρος χρωματισμός οφείλεται στην υψηλότερη συγκέντρωση μελανίνης στο δέρμα που απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία και μειώνει την ποσότητα που φτάνει στις βαθύτερες στιβάδες του δέρματος προστατεύοντάς το έτσι από τη βλάβη της UVR
- Δυστυχώς, οι βαθύτερες στιβάδες είναι το σημείο όπου συντίθεται η βιταμίνη D από την υπεριώδη ακτινοβολία
- Οι Αφροαμερικανοί παρατηρείται επίσης ότι έχουν χαμηλότερη διατροφική πρόσληψη βιταμίνης D ίσως λόγω του υψηλότερου ποσοστού δυσανεξίας στη λακτόζη που οδηγεί σε μειωμένη κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και δημητριακών εμπλουτισμένων με βιταμίνη D
- Τα άτομα με σκούρο δέρμα, ενώ είναι πιο προστατευμένα από καρκίνους του δέρματος από ότι τα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, θα πρέπει να εκτίθενται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στο φως του ήλιου για να συνθέσουν την ίδια ποσότητα βιταμίνης D
- Εντούτοις, οι Αφροαμερικανοί έχουν χαμηλότερα ποσοστά οστεοπορωτικών καταγμάτων:
- Μια 65χρονη Καυκάσια γυναίκα έχει 11% πιθανότητα κατάγματος ισχίου μέχρι την ηλικία των 80 ετών, σε σύγκριση με μόνο 4% μιας Αφροαμερικανής γυναίκας
- Δεν είναι απολύτως σαφές γιατί παρατηρείται αυτή η διαφορά παρά τα χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D στους Αφροαμερικανούς, αλλά πιστεύεται ότι οφείλεται στην υψηλότερη οστική πυκνότητα νωρίς στη ζωή
Πιο είναι το Μεσογειακό παράδοξο;
- Παρά το γεγονός ότι οι χώρες της Νότιας Ευρώπης που έχουν πιο άφθονη UVB από το ηλιακό φως, έχει αποδειχθεί ότι έχουν υψηλότερο επιπολασμό έλλειψης βιταμίνης D σε σύγκριση με τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης - το λεγόμενο Μεσογειακό παράδοξο
- Αυτό έχει αποδειχθεί και στην Ελλάδα και οι λόγοι για τη χαμηλότερη από την αναμενόμενη βιταμίνη D είναι:
- Υψηλότερη συγκέντρωση μελανίνης στο δέρμα
- Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο και χρήση αντηλιακού
- Μειωμένη εξωτερική δραστηριότητα ειδικά σε πόλεις σε σύγκριση με τις αγροτικές περιοχές
- Ελαττωμένη κατανάλωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνη D
- Απουσία τροφίμων εμπλουτισμένων με βιταμίνη D (εκτός από το γάλα για παιδιά και βρέφη)
- Πολλές χώρες όπως η Ελλάδα δείχνουν εποχιακές διακυμάνσεις όπου παρατηρούνται χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D μετά το χειμώνα και υψηλότερα μετά το καλοκαίρι
- Η βιταμίνη D που παράγεται από το ηλιακό φως αποθηκεύεται στο σώμα, με 2-3 φορές μεγαλύτερη διάρκεια, από ότι τα συμπληρώματα από του στόματος
- Δεν υπάρχουν αναφορές τοξικότητας στη βιταμίνη D λόγω υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο και ο λόγος είναι ότι τα συστατικά της προβιταμίνης D που παράγονται έχουν πολύ μικρή επίδραση στα επίπεδα ασβεστίου
Γιατί μαστίζεται η Μέση Ανατολή από χαμηλή βιταμίνη D;
- Χώρες στη Μέση Ανατολή με αφθονία υπεριώδους ακτινοβολίας έχουν μερικά από τα χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D παγκοσμίως:
- Η περιορισμένη έκθεση στον ήλιο σε αυτές τις χώρες μπορεί να οφείλεται σε πολιτιστικές πρακτικές
- Το πολύ θερμό κλίμα καθιστά δύσκολη την ηλιοθεραπεία κάτω από τον ήλιο
- Σκούρο χρώμα δέρματος
- 10-60% των μητέρων και 40-80% των νεογνών βρέθηκε να έχουν μηδαμινά επίπεδα (0-10ng/ml)
- Οι ενήλικες επηρεάζονται παρομοίως με ποσοστά 30-80%
- Είναι ενδιαφέρον ότι οι μετανάστες από τη Μέση Ανατολή προς τις Δυτικές χώρες συνεχίζουν να έχουν μερικά από τα χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D σε αυτές τις χώρες
Γιατί τα αντηλιακά μειώνουν την ικανότητα παραγωγής βιταμίνης D;
- Ο καρκίνος του δέρματος είναι ο πιο συχνά εμφανιζόμενος καρκίνος στον λευκό πληθυσμό
- Το αντηλιακό προστατεύει το δέρμα από τις επιβλαβείς επιδράσεις της UVR και συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου για:
- Καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων κατά 40%
- Μελάνωμα κατά 50%
- Πρόωρη γήρανση του δέρματος κατά 24%
- Ενώ υπήρξαν ορισμένες αναφορές που εγείρουν ανησυχίες σχετικά με την αρνητική επίδραση της χρήσης αντηλιακού στην παραγωγή βιταμίνης D, δεν υπάρχουν στοιχεία που να το υποστηρίζουν
- Περιοχές του δέρματος που διαθέτουν λιγότερη χοληστερόλη παράγουν λιγότερη βιταμίνη D, π.χ. πρόσωπο, χέρια και πόδια:
- Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τοποθετείτε αντηλιακό στο πρόσωπο και να φοράτε καπέλο για να το προστατεύσετε από την έκθεση στον ήλιο
Ποιος θα ήταν ο βέλτιστος τρόπος παραγωγής βιταμίνης D από τον ήλιο;
- Οι τελευταίες οδηγίες προτείνουν ότι 5-15 λεπτά/ημέρα έκθεσης στον ήλιο το μεσημέρι θα μπορούσε να παράγει αρκετή βιταμίνη D καθημερινά και αυτό μπορεί να ακολουθηθεί από την εφαρμογή αντηλιακού ευρέος φάσματος με δείκτη προστασίας τουλάχιστον 15:
- Άτομα με πιο σκουρόχρωμο δέρμα πιθανόν να χρειάζονται μεγαλύτερη διάρκεια έκθεσης
- Αυτή η προσέγγιση συμβάλλει στη μεγιστοποίηση των οφελών από τις ακτίνες UVB στο συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα, ενώ ελαχιστοποιεί τα επιβλαβή αποτελέσματα από τις ακτίνες UVA
- Η ηλιοθεραπεία για μεγαλύτερες περιόδους, ειδικά χωρίς αντηλιακό αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, ενώ είναι λιγότερο ευεργετική για την παραγωγή βιταμίνης D
Πρόβλημα ανεπάρκειας βιταμίνης D σε μαθητές
- Μελέτες έχουν δείξει ότι ο επιπολασμός της ανεπάρκειας βιταμίνης D σε μαθητές που ζουν στην Ευρώπη είναι 25-63%
- Σε μεγάλη μελέτη στην Ελλάδα, η ανεπάρκεια βιταμίνης D βρέθηκε ότι είναι 53% και είναι υψηλότερη από τα περισσότερα άλλα ευρωπαϊκά κράτη:
- Τα κορίτσια διατρέχουν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο
- Πιο διαδεδομένη σε περιοχές μέσα και γύρω από πόλεις παρά σε αγροτικές περιοχές:
- Αυτό έχει παρατηρηθεί και σε μελέτες άλλων χωρών και πιστεύεται ότι οφείλεται σε περισσότερους ανοιχτούς χώρους, περισσότερες εξωτερικές δραστηριότητες, λιγότερο υψηλά κτίρια και καθαρότερους ουρανούς στις αγροτικές περιοχές
- Τα παιδιά που έλαβαν 2000IU βιταμίνης D καθημερινά από το 1ο έτος της ηλικίας τους και παρακολουθηθήκαν για 25 χρόνια είχαν 80% μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 1:
- Στην ίδια μελέτη τα παιδιά που είχαν έλλειψη βιταμίνης D, είχαν 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 1 αργότερα στη ζωή τους
- Στην Ελλάδα ο επιπολασμός της ανεπάρκειας βιταμίνης D είναι 60% για τα παχύσαρκα και 50% για τα υπέρβαρα παιδιά:
- Αυτή είναι η κρίσιμη χρονική περίοδος για την οικοδόμηση ισχυρών οστών και η αποτυχία μεγιστοποίησης αυτής της ευκαιρίας λόγω έλλειψης βιταμίνης D ενέχει σημαντικό κίνδυνο οστεοπόρωσης και καταγμάτων αργότερα στη ζωή
- Ενώ ο επιπολασμός της ανεπάρκειας βιταμίνης D ανάμεσα στα παιδιά και τους εφήβους στην Ελλάδα είναι καλύτερος από κάποιες άλλες χώρες (96% στη Γερμανία, 78% στις ΗΠΑ) εξακολουθεί να προκαλεί μεγάλη ανησυχία και πρέπει να υπάρξει μια εθνική εκστρατεία για τη βελτίωση αυτού του εύκολα τροποποιήσιμου υγειονομικού κινδύνου
Τοξικότητα βιταμίνης D
- Η τοξικότητα της βιταμίνης D είναι εξαιρετικά σπάνια
- Η προκληθείσα αυξημένη συγκέντρωση ασβεστίου αποτελεί την κύρια ανησυχία
- Όταν η υπερασβεστιαιμία είναι ήπια, μπορεί να είναι ασυμπτωματική, αλλά σε υψηλότερα επίπεδα ασβεστίου μπορεί να παρουσιαστεί με:
- Ναυτία
- Αφυδάτωση, υπερβολική δίψα και συχνή ούρηση
- Κοιλιακός πόνος
- Δυσκοιλιότητα
- Νεφρολιθίαση
- Πόνος στα οστά και μυϊκή αδυναμία
- Υπέρταση
- Άγχος και κατάθλιψη
- Σύγχυση, λήθαργος και κόπωση
- Για άλλη μια φορά δεν υπάρχει ευρεία συμφωνία σχετικά με το ποια είναι τα επίπεδα τοξικότητας, απλώς επειδή οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές ευαισθησίες στη βιταμίνη D
- Οι περισσότεροι αναφέρουν ότι είναι 250nmol/l (100ng/ml), αλλά υπάρχουν σπάνιες περιπτώσεις κάτω από το επίπεδο αυτό
- Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να αναλύονται τα επίπεδα ασβεστίου και βιταμίνης D καθώς και τα συμπτώματα του ασθενούς
- Ενώ το ανώτατο ημερήσιο όριο ασφαλείας για ενήλικες έχει οριστεί στις 10.000IU/ημέρα, θα χρειαστούν μήνες ή και χρόνια για να προκύψει τοξικότητα
- Μία αναφορά δεν έδειξε καμία περίπτωση τοξικότητας με ημερήσια πρόσληψη 30.000IU/ημέρα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα
Ποιος είναι ο ρόλος της βιταμίνης Κ με την βιταμίνη D;
- Μελέτες μέχρι στιγμής έχουν δείξει μικτά αποτελέσματα σχετικά με τις ευεργετικές επιδράσεις της βιταμίνης Κ
- Ενώ υπάρχουν μερικές μελέτες που υποστηρίζουν τη συμπλήρωση της βιταμίνης Κ, υπάρχουν πολλές άλλες που δεν δείχνουν κανένα κλινικό όφελος κατά της οστεοπόρωσης και της πρόληψης των καταγμάτων των οστών
- Κορυφαίοι διεθνείς οργανισμοί που ειδικεύονται στην οστεοπόρωση και τη βιταμίνη D δεν έχουν συμπεριλάβει τη βιταμίνη Κ για βελτιωμένη υγεία των οστών, αλλά όλοι προτείνουν την βιταμίνη D:
- H Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (US FDA) δεν έχει εγκρίνει τους ισχυρισμούς ότι η βιταμίνη Κ βοηθάει στην οστεοπόρωση και στην αποφυγή καταγμάτων
- Η Βασιλική Εταιρεία Οστεοπόρωσης του Ηνωμένου Βασιλείου (Royal Osteoporosis Society of the UK) και το Εθνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης (National Osteoporosis Foundation of the UK) δεν υποστηρίζουν τη χρήση συμπληρωμάτων βιταμίνης Κ για την πρόληψη της οστεοπόρωσης και των
- Πρέπει να γίνει περισσότερη έρευνα για αυτό το ζήτημα προτού μπορέσει να υποστηριχθεί κλινικά
Εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (SAD)
- Τύπος κατάθλιψης που προκαλείται από τις αλλαγές των εποχών
- Συνήθως αρχίζει την ίδια εποχή κάθε χρόνο, συνήθως κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και επεκτείνεται στους χειμερινούς μήνες και εξαφανίζεται όταν φτάνουν οι ηλιόλουστες μέρες την άνοιξη και το καλοκαίρι
- Συμπτώματα:
- Αίσθημα κατάθλιψης
- Χαμηλή ενέργεια και κόπωση
- Υπνηλία
- Αύξηση βάρους και όρεξη για τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Εάν είναι σοβαρή μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκτονικές σκέψεις
- Ο κίνδυνος εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής αυξάνεται εάν:
- Υπάρχει οικογενειακό ιστορικό εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής ή άλλη μορφής κατάθλιψης
- Ατομικό ιστορικό κατάθλιψης
- Μειωμένη έκθεση στο ηλιακό φως η οποία είναι πιο συχνή σε άτομα που ζουν μακριά από τον ισημερινό
Τι είναι η ραχίτιδα;
- Η ραχίτιδα περιλαμβάνει μαλάκυνση και εξασθένηση των οστών στα παιδιά λόγω πτωχής επιμετάλλωσης των οστών
- Προκαλείται από έλλειψη ασβεστίου ή/και φωσφόρου στα οστά πρωτίστως λόγω ανεπάρκειας βιταμίνης D
- Μπορεί να οδηγήσει σε παραμόρφωση των οστών του παιδιού και να τα κάνει επιρρεπή σε κατάγματα
- Λόγω των αυξημένων απαιτήσεων των παιδιών για ασβέστιο, η ανεπαρκής πρόσληψη μπορεί να οδηγήσει σε ραχίτιδα:
- Η ραχίτιδα παρατηρείται συχνότερα σε ηλικίες μεταξύ 6 και 36 μηνών
- Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου υπάρχει ταχεία ανάπτυξη
- Ενώ η ραχίτιδα έχει εκριζωθεί σε μεγάλο βαθμό στις Δυτικές χώρες, εξακολουθεί να απαντάται σε κοινότητες ανθρώπων με σκούρο δέρμα που έχουν μεταναστεύσει σε γεωγραφικά πλάτη μακριά από τον ισημερινό
- Μερικά από τα υψηλότερα ποσοστά ραχίτιδας απαντώνται στη Μέση Ανατολή παρά την αφθονία του ηλιακού φωτός
- Αυτό οφείλεται κυρίως σε:
- Περιορισμένη έκθεση στον ήλιο
- Πολιτιστικές πρακτικές
- Σκούρο χρώμα δέρματος
- Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου
Ποια είναι η κλινική εικόνα της ραχίτιδας;
- Πόνος:
- Το παιδί μπορεί να είναι απρόθυμο να περπατήσει λόγω οστικού πόνου
- Όταν περπατούν μπορεί η βάδιση να φαίνεται διαφορετική (βάδιση με μικρά βήματα)
- Πόνος στα πόδια, τη λεκάνη και τη σπονδυλική στήλη
- Μυοσκελετικά προβλήματα:
- Πάχυνση διαφόρων αρθρώσεων:
- Ποδοκνημικές, πηχεοκαρπικές, γόνατα
- Χαρακτηριστική κύρτωση των ποδιών (παραμόρφωση σε ραιβότητα)
- Μαλάκυνση των οστών του κρανίου
- Μυϊκή αδυναμία
- Διαταραχή της ανάπτυξης:
- Το παιδί θα καταλήξει να έχει βραχύτερο ανάστημα από το μέσο όρο
- Οδοντικά προβλήματα:
- Ελαττωματικό ή αδύναμο σμάλτο των δοντιών
- Αυξημένος κίνδυνος τερηδόνας
Ποια είναι τα αίτια της ραχίτιδας;
- Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D:
- Ανεπαρκής πρόσληψη από το στόμα
- Αδυναμία απορρόφησης βιταμίνης D παρά την επαρκή πρόσληψη:
- Αυτό είναι κληρονομικό και συμβαίνει σε οικογένειες
- Ανεπάρκεια βιταμίνης D της μητέρας κατά τη διάρκεια του θηλασμού
- Αποκλειστικός θηλασμός: καθώς δεν παρέχει βιταμίνη D
- Βόρεια γεωγραφικά πλάτη
- Πρόωρη γέννηση
Τι είναι η οστεομαλακία;
- Η οστεομαλακία περιλαμβάνει μαλάκυνση και εξασθένηση των οστών όπως στη ραχίτιδα αλλά στους ενήλικες
- Τις περισσότερες φορές προκαλείται από σοβαρή έλλειψη βιταμίνης D
- Αυξάνει τον κίνδυνο καταγμάτων στους ενήλικες
Ποια είναι η διαφορά της ραχίτιδας με την οστεομαλακία;
- Η ραχίτιδα και η οστεομαλακία είναι διαφορετικές μορφές της ίδιας πάθησης
- Η μόνη διαφορά είναι ότι η ραχίτιδα αφορά τα παιδιά και η οστεομαλακία τους ενήλικες
- Και οι δύο παθήσεις προκύπτουν λόγω ανεπαρκής επιμετάλλωσης των οστών
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της οστεομαλακίας και της οστεοπόρωσης;
- Στην οστεομαλακία υπάρχει φυσιολογική οστική πυκνότητα αλλά ανεπαρκής οστική επιμετάλλωση:
- Η οστική επιμετάλλωση είναι η διαδικασία προσθήκης συμπλόκων που περιέχουν ασβέστιο και φώσφορο (που ονομάζεται υδροξυαπατίτης) στη δομή των οστών και του δίνει πρόσθετη αντοχή
- Από την άλλη πλευρά, η οστεοπόρωση έχει φυσιολογική οστική επιμετάλλωση αλλά χαμηλή οστική πυκνότητα:
- Αυτή η μειωμένη οστική πυκνότητα στην οστεοπόρωση καθιστά τα οστά ασθενέστερα και επιρρεπή σε κατάγματα
Ποια είναι τα αίτια της οστεομαλακίας;
- Η οστεομαλακία προκαλείται από οποιαδήποτε διαδικασία που ελαττώνει την οστική επιμετάλλωση
- Η οστική επιμετάλλωση απαιτεί επαρκή πρόσληψη ασβεστίου, φωσφόρου και βιταμίνης D
- Η έλλειψη βιταμίνης D είναι η πιο συνήθης αιτία
- Η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική έχουν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ραχίτιδας και οστεομαλακίας στον κόσμο
Συμπτώματα
- Στα αρχικά στάδια συχνά δεν υπάρχουν συμπτώματα
- Καθώς επιδεινώνεται μπορεί να παρουσιαστεί με:
- Διάχυτο οξύ πόνο στα οστά, ιδιαίτερα στη κατώτερη ράχη, τη λεκάνη, τα ισχία, τα πόδια και τις πλευρές
- Ο πόνος συνήθως δεν ανακουφίζεται πλήρως με ξεκούραση
- Ο πόνος μπορεί να είναι χειρότερος τη νύχτα και μετά από την άσκηση πίεσης στα οστά
Μπορείτε να βρείτε περισσότερες σχετικές πληροφορίες εδώ:
Share
Τι είναι η τενοντίτιδα De Quervain; Η τενοντίτιδα De Quervain (ονομάζεται επίσης στενωτική τενοντοελυτρίτιδα De Quervain) είναι μια επώδυνη πάθηση δύο τενόντων στο επίπεδο του καρπού στην πλευρά του αντίχειρα Είναι μία κάκωση λόγω επαναλαμβανόμενης καταπόνησης από υπερβολική χρήση δύο τενόντων που χρησιμοποιούνται για την κίνηση του αντίχειρα μακριά από τα άλλα δάχτυλα
Τι είναι η ω λένια νευρίτιδα; Ωλένια νευρίτιδα στον αγκώνα (επίσης γνωστό ως παγίδευση του ωλένιου νεύρου στον αγκώνα, σύνδρομο ωλένιου σωλήνα και Cubital Tunnel Syndrome) συμβαίνει όταν το ωλένιο νεύρο παγιδεύεται, συμπιέζεται και επομένως ερεθίζεται στην εσωτερική πλευρά του αγκώνα Είναι η δεύτερη πιο συχνή παγίδευση περιφερειακού νεύρου μετά την παγίδευση του μέσου νεύρου στον καρπό γνωστό ως σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα Τι είναι το ωλένιο νεύρο και που βρίσκεται; Το ωλένιο νεύρο είναι ένα από τα τρία κύρια νεύρα του άνω άκρου: Τα άλλα δύο κύρια νεύρα του άνω άκρου είναι το μέσο νεύρο και το κερκιδικό νεύρο Το ωλένιο νεύρο ξεκινά από το βραχιόνιο πλέγμα στο λαιμό, περνάει τον αγκώνα από την εσωτερική πλευρά και καταλήγει στο χέρι: Σε διάφορα σημεία κατά την πορεία περνάει από στενές περιοχές όπου μπορεί να παγιδευτεί και να προκαλέσει συμπτώματα στον ασθενή Η πιο κοινή παγίδευση του ωλένιου νεύρου είναι στον ωλένιο σωλήνα (αύλακα) στην εσωτερική πλευρά του αγκώνα: Η δεύτερη πιο κοινή παγίδευση του ωλένιου νεύρου είναι στο χέρι στον σωλήνα του Guyon Όταν κάποιος χτυπήσει κατά λάθος την εσωτερική πλευρά του αγκώνα π.χ. σε μια καρέκλα νιώθει ένα έντονο ηλεκτρικό ερέθισμα σαν ηλεκτροσόκ από τον αγκώνα και πάει κάτω προς το μικρό και παράμεσο δάχτυλο: Αυτό συμβαίνει επειδή το ωλένιο νεύρο στο σωλήνα του αγκώνα όπου διέρχεται είναι επιφανειακό και μη προστατευμένο και ως εκ τούτου τραυματίζεται εύκολα από εξωτερικές δυνάμεις
Τι είναι το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα; Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα είναι μια κοινή πάθηση που προκαλεί μούδιασμα, μυρμήγκιασμα και αδυναμία στο χέρι Είναι η πιο συχνή παγίδευση περιφερειακού νεύρου Προκαλείται από παγίδευση του μέσου νεύρου καθώς περνά από το αντιβράχιο στο χέρι μέσω ενός περάσματος που ονομάζεται καρπιαίος σωλήνας Το μέσο νεύρο είναι ένα από τα τρία κύρια νεύρα που τροφοδοτούν το άνω άκρο: Τα άλλα δύο νεύρα είναι το ωλένιο νεύρο και το κερκιδικό νεύρο
Τι είναι η έξω επικονδυλίτιδα του αγκώνα; Η έξω επικονδυλίτιδα του αγκώνα (επίσης γνωστή ως αγκώνας του τενίστα) είναι μία κάκωση λόγω επαναλαμβανόμενου τραυματισμού των τενόντων του αντιβράχιου που προέρχονται από τον έξω επικόνδυλο (οστική προεξοχή στο εξωτερικό μέρος του αγκώνα) Ενώ οι παίκτες τένις είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε αυτήν την κατάσταση, δεν συμβαίνει αποκλειστικά σε αυτούς
Τι είναι οι κακώσεις λόγω επαναλαμβανόμενης καταπόνησης; Κακώσεις λόγω επαναλαμβανόμενης καταπόνησης (στα Αγγλικά λέγεται Repetitive Strain Injury) είναι επίσης γνωστά ως σύνδρομα υπέρχρησης, σύνδρομα επαναλαμβανόμενης καταπόνησης, κακώσεις από υπέρχρηση, και επαναλαμβανόμενης καταπόνησης τραυματισμού: Εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της ίδιας κίνησης επανειλημμένα με την πάροδο του χρόνου προκαλώντας τραυματισμό στους μύες και τους τένοντες Συνδέεται με επαναλαμβανόμενες κινήσεις, παρατεταμένη ή αδέξια θέση του σώματος, έντονη άσκηση, δόνηση ή συμπιεστικές δυνάμεις Ποιες περιοχές επηρεάζουν οι κακώσεις λόγω επαναλαμβανόμενης καταπόνησης; Μπορεί να επηρεάσει σχεδόν οποιαδήποτε άρθρωση στο σώμα Οι περιοχές που επηρεάζονται συχνότερα είναι τα χέρια, οι καρποί, οι ώμοι και ο λαιμός Πόσο συχνά συμβαίνουν οι κακώσεις λόγω επαναλαμβανόμενης καταπόνησης; Θεωρείται ότι επηρεάζει το 5-10% του γενικού πληθυσμού, αλλά μπορεί να φτάσει το 20-40% σε συγκεκριμένους εργαζόμενους πληθυσμούς
Συχνές κακώσεις στην ιστιοπλοΐα, oι πιο συχνοί τραυματισμοί γίνονται στη μέση (45%), στα γόνατα (30%) και στους ώμους (20%). Που οφείλονται οι τραυματισμοί στην ιστιοπλοΐα, τραυματισμοί αθλητών ιστιοσανίδας (windsurfing), διάστρεμμα ή ρήξη συνδέσμου στο γόνατο. Πρόληψη τραυματισμών, προστατευτική ενδυμασία για αποφυγή τραυματισμών στην ιστιοπλοΐα.
Για να υπάρχουν οφέλη από την άσκηση των γυναικών πρέπει να αποφεύγονται οι τραυματισμοί, όπως η διάσειση, ο τραυματισμός του προσθίου χιαστού συνδέσμου, η πρόσθια γοναλγία, το κάταγμα κόπωσης, η περιοστίτιδα κνήμης, το διάστρεμμα ποδοκνημικής, ο τραυματισμός του στροφικού πετάλου.
Οι γυναίκες έχουν 50% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης παθολογιών κατά το τρέξιμο και την άθληση.
Αποτελείται από τρείς συνιστώσες: Χαμηλή διαθεσιμότητα ενέργειας με ή χωρίς διατροφική διαταραχή - Διαταραχές εμμηνορρυσίας - Μειωμένη οστική πυκνότητα (BMD) - Θεραπεία
Διαβάστε τα πάντα για την οστεοπόρωση, συμπτώματα, από τι προκαλείται, συχνότητα σε γυναίκες και άνδρες, πρόληψη από κατάγματα, διάγνωση και θεραπεία.
Ιατρική γνωμάτευση διεθνούς κύρους
Ο Αντώνης Θεοδωρίδης διαθέτει επικυρωμένο logbook με πάνω από 6000 εγχειρήσεις σε διακεκριμένα Νοσοκομεία του NHS όπου εργάσθηκε για 17 χρόνια. Έχει εξειδικευθεί στις αθλητικές κακώσεις, τις ανακατασκευές των συνδέσμων του γόνατος, τη χειρουργική σύνθετων κακώσεων των μηνίσκων, και τις μεταμοσχεύσεις των μηνίσκων, τις τεχνικές αναγέννησης και μεταμόσχευσης του αρθρικού χόνδρου, πρόσθια γοναλγία, αστάθεια επιγονατίδας, τροχιλιοπλαστική, και στην αρθροπλαστική γόνατος.
Επικοινωνήστε μαζί μαςΚλείστε ραντεβού
Για να κλείσετε ραντεβού με τον Dr Θεοδωρίδη παρακαλώ τηλεφωνήστε στο 694 0869 069,
στείλτε email στο info@theodorideskneesurgeon.com
ή συμπληρώστε τη φόρμα επικοινωνίας
Contact Us
Ο Αντώνης Α Θεοδωρίδης είναι Consultant Ορθοπαιδικός Χειρουργός-Τραυματολόγος ειδικευθείς και μετεκπαιδευθείς στα γόνατα και στις αθλητικές κακώσεις σε διεθνούς φήμης Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία στο Ηνωμένο Βασίλειο
Πληροφορίες
Επικοινωνήστε μαζί μας
Τηλ: +30 694 0869 069
info@theodorideskneesurgeon.com
Dr Αντώνης Α. ΘεοδωρίδηςΙατρικό Κέντρο ΑθηνώνΛεωφόρος Κηφισίας 58Μαρούσι, Βόρεια Προάστια ΑθήναΤΚ 15125
Επικοινωνήστε
μαζί μας
Ενημερωτικό Δελτίο
Εγγραφείτε στο newsletter για περισσότερες πληροφορίες
Contact Us
Copyright © Dr Anthony A. Theodorides 2020-2021
Dr Αντώνης Α. Θεοδωρίδης
MBBS, BSc, MRCS, MSc, CCT(UK), FRCS(Tr&Orth)
Consultant Ορθοπαιδικός Χειρουργός Ειδικός στα Γόνατα και στις Αθλητικές Κακώσεις
Ειδικευθείς και Μετεκπαιδευθείς στο Ηνωμένο Βασίλειο