Γιατί τα παιδιά πρέπει να υποβληθούν σε ανακατασκευή του πρόσθιου χιαστού και να μην περιμένουν την ενηλικίωση;
- Θα πρέπει να υποβληθούν σε άμεση ανακατασκευή του πρόσθιου χιαστού για να αποφευχθεί περαιτέρω τραυματισμός στο γόνατο
- Είναι δύσκολο για αυτή την ηλικιακή ομάδα να απέχει από τις αθλητικές δραστηριότητες
- Χωρίς πρόσθιο χιαστό, συμβαίνουν επεισόδια υποτροπιάζουσας αστάθειας που θέτουν σε κίνδυνο το χόνδρο και τους μηνίσκους με καταστροφικές συνέπειες για ραγδαία εξέλιξη οστεοαρθρίτιδας
- Η χειρουργική επέμβαση δεν θα πρέπει να καθυστερήσει περισσότερο από 5 μήνες καθότι:
- Διπλασιάζει τον κίνδυνο να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση στον έσω μηνίσκο
- Ο κίνδυνος εξαπλασιάζεται αν η επέμβαση καθυστερήσει περισσότερο από ένα χρόνο
Ποιες είναι οι προκλήσεις στις παιδιατρικές ανακατασκευές του πρόσθιου χιαστού;
- Τα παιδιά δεν είναι απλώς μικροί ενήλικες
- Υπάρχουν πολλές ιδιαιτερότητες που κάνει την ανακατασκευή του πρόσθιου χιαστού στα παιδιά πιο περίπλοκη από τους ενήλικες γι' αυτό και μόνο εξειδικευμένοι ορθοπαιδικοί στις αθλητικές κακώσεις στο γόνατο τις κάνουν στο εξωτερικό
- Έχουν διαφορές στο σκελετό και τη φυσιολογία που τα καθιστούν μοναδικά
- Οι κύριες προκλήσεις είναι:
- Επιφυσιακές πλάκες:
- Η επιφυσιακή πλάκα (που ονομάζεται επίσης συζευκτικός χόνδρος) είναι η περιοχή του οστού που του επιτρέπει (και επομένως και του παιδιού) να αυξηθεί σε ύψος
- Οι επιφυσιακές πλάκες υπάρχουν σε κάθε άκρο των μακρών οστών (π.χ. μηριαίο, κνήμη, βραχιόνιο)
- Γύρω από το γόνατο υπάρχουν δύο επιφυσιακές πλάκες:
- Εγγύς μηριαίο (κάτω άκρο του μηριαίου οστού)
- Άπω κνήμη (άνω άκρο του οστού της κνήμης)
- Αποτελούν τα πιο μαλακά και πιο αδύναμα μέρη του αναπτυσσόμενου σκελετού ενός παιδιού καθώς στερούνται ασβεστίου:
- Σαν αποτέλεσμα, απεικονίζονται σε ακτινογραφίες ως μαύρη γραμμή που διασχίζει το οστό παράλληλα προς το επίπεδο της άρθρωσης:
- Η παρουσία ασβεστίου είναι αυτή που κάνει τα οστά να απεικονίζονται λευκά στις ακτινογραφίες έτσι ώστε η έλλειψη ασβεστίου στις επιφυσιακές πλάκες να τις κάνει να φαίνονται μαύρες
- Κατά τη διάρκεια της ανακατασκευής του πρόσθιου χιαστού, γίνονται οστικές σήραγγες στο μηρό και στην κνήμη για να περαστεί το μόσχευμα:
- Αυτές οι σήραγγες μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στις επιφυσιακές πλάκες, έτσι ώστε οι επιλογές είναι:
- να αλλαχθεί ο προσανατολισμός των σηράγγων για να ελαχιστοποιηθεί η βλάβη (το οποίο έχεις φανεί ότι είναι πολύ αποτελεσματικό) ή
- να φτιαχτούν οι σήραγγες έτσι ώστε να αποφύγουν τελείως τις επιφυσιακές πλάκες το οποίο δυστυχώς δημιουργεί άλλα προβλήματα
- Κανένας μηχανισμός οστεοσύνθεσης, εμφύτευμα ή οστικό τεμάχιο δεν θα πρέπει να διασχίζει την επιφυσιακή πλάκα έτσι ώστε να μην προκληθεί σύγκλειση κατά μήκος αυτής και τελικά διαταραχή της ανάπτυξης
- Περιορισμένες επιλογές μοσχεύματος πρόσθιου χιαστού:
- Μόνο μοσχεύματα από μαλακά μόρια θα πρέπει να διασχίζουν την επιφυσιακή πλάκα:
- Ένα οστικό τεμάχιο, π.χ. από μόσχευμα επιγονατιδικού τένοντα θα προκαλούσε σύγκλειση του τμήματος της επιφυσιακής πλάκας που διασχίζει και θα οδηγούσε σε βράχυνση ή / και κακή ευθυγράμμιση του άκρου
- Τα συνθετικά μοσχεύματα δεν συνιστώνται λόγω βλάβης στην επιφυσιακή πλάκα
- Μην χρησιμοποιείτε αλλομοσχεύματα στην παιδιατρική ανακατασκευή του πρόσθιου χιαστού λόγω πτωχών κλινικών αποτελεσμάτων
- Οι οπίσθιοι μηριαίοι που χρησιμοποιούνται πιο συχνά είναι μικροί και άρα πιο αδύναμοι και έτσι οι επιλογές είναι οι εξής:
- Να διπλωθεί το μόσχευμα περισσότερες φορές για να γίνει πιο παχύ και κατά συνέπεια πιο δυνατό
- Να χρησιμοποιηθεί μόσχευμα οπίσθιων μηριαίων τενόντων από έναν γονέα για να είναι πιο παχύ και άρα πιο δυνατό
- Να χρησιμοποιηθεί μόσχευμα οπίσθιων μηριαίων τενόντων από ενήλικο πτωματικό δότη
- Υπάρχει δυσκολία στον περιορισμό των δραστηριοτήτων κατά την περίοδο αποκατάστασης:
- Όσο πιο μικρό είναι το παιδί τόσο πιο δύσκολο είναι να:
- περιορίσει τις δραστηριότητές του
- εκτελέσει σωστά τις πολύπλοκες ασκήσεις αποκατάστασης
- επομένως οι ασκήσεις αποκατάστασης πρέπει να προσαρμόζονται στη σωματική και πνευματική τους ικανότητα για να τις διεκπεραιώνουν
Πως γίνεται η διάγνωση ρήξης πρόσθιου χιαστού στα παιδιά;
- Για τη διάγνωση θα πρέπει να χρησιμοποιούνται οι ίδιες στρατηγικές με έναν ενήλικα:
- Ιστορικό του τραυματισμού:
- Συνήθως στροφικός ανέπαφος τραυματισμός του γόνατος
- Ραγδαίο και μεγάλο οίδημα μέσα σε λίγες ώρες
- Κλινική εξέταση
- Απεικόνιση:
- Ακτινογραφία - βοηθά στον αποκλεισμό καταγμάτων
- Μαγνητική τομογραφία - οριστική διάγνωση για τραυματισμούς πρόσθιου χιαστού, αρθρικού χόνδρου και μηνίσκων
Γιατί είναι πιο δύσκολο να διαγνωστούν οι τραυματισμοί του πρόσθιου χιαστού στα παιδιά παρά στους ενήλικες;
- Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα σημαντικά σημεία που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη:
- Η λήψη ιστορικού στα παιδιά είναι δυσκολότερη από ότι στους ενήλικες
- Έχουν μεγαλύτερη φυσιολογική χαλαρότητα των αρθρώσεων
- Οι ακτινογραφίες και οι μαγνητικές τομογραφίες είναι πιο δύσκολο να ερμηνευθούν από τους ενήλικες εξαιτίας αναπτυξιακών παραλλαγών (π.χ. παρουσία επιφυσιακών πλακών)
Γιατί τα παιδιά με ρήξη του πρόσθιου χιαστού έχουν διαφορετικό πρότυπο τραυματισμού από τους ενήλικες;
- Τα οστά των παιδιών είναι σχετικά πιο αδύναμα από αυτά των ενηλίκων:
- Τα οστά τους είναι λιγότερο πυκνά και έχουν χαμηλότερη σύσταση ασβεστίου
- Ως εκ τούτου, είναι πιο ευέλικτα και πιθανό να λυγίσουν παρά να σπάσουν (πάθουν κάταγμα) σε σύγκριση με τους ενήλικες
- Οι σύνδεσμοι είναι ινώδεις συνδετικοί ιστοί που συνδέουν ένα οστό με ένα άλλο οστό και ως εκ τούτου παρέχουν σταθερότητα σε μια άρθρωση
- Τα παιδιά με ρήξη πρόσθιου χιαστού έχουν υψηλότερο κίνδυνο να υποστούν αποσπαστικό κάταγμα:
- Αποσπαστικό κάταγμα είναι όταν ένα μικρό τμήματος του οστού έχει αποσπαστεί/αποκολλήσει από τη θέση του ανασηκώνεται και διαχωρίζεται από το υπόλοιπο οστό από τον σύνδεσμο ή τον τένοντα που είναι προσκολλημένος σε αυτό
Ποια πρότυπα τραυματισμών παρατηρούνται σε παιδιά με ρήξη πρόσθιου χιαστού αλλά όχι σε ενήλικες;- Αποσπαστικό κάταγμα του κνημιαίου άκανθα:
- Οι σύνδεσμοι των παιδιών είναι ισχυρότεροι από τα οστά και έτσι οι σύνδεσμοι μπορούν να ξεριζώσουν τμήμα από το οστό με το οποίο συνδέονται
- Τα παιδιά είναι πολύ πιθανότερο να υποστούν απoσπαστικό κάταγμα της κνημιαίας άκανθας (το κεντρικό μέρος της κνήμης στο οποίο προσφύεται ο πρόσθιος χιαστός)
- Αποσπαστικό κάταγμα κάτω πόλου επιγονατίδας:
- Αυτό είναι ένα ιδιαίτερο κάταγμα της επιγονατίδας που παρατηρείται μόνο στα παιδιά
- Το άπω (κάτω) τμήμα της επιγονατίδας διαχωρίζεται από το υπόλοιπο τμήμα
- Προκαλείται από την ταχεία ισχυρή σύσπαση του τετρακεφάλου υπό αντίσταση
- Συμβαίνει συχνότερα μεταξύ 8 και 12 ετών
- Μπορεί να είναι δύσκολο να διαγνωστεί σαφώς στις ακτινογραφίες και χρειάζεται μαγνητική τομογραφία
- Η άμεση αντιμετώπιση είναι πολύ σημαντική προκειμένου να αποφευχθούν κακές μακροπρόθεσμες επιδράσεις στη λειτουργία του γόνατος:
- Μπορεί να αντιμετωπιστεί με γύψο σε περίπτωση ελάχιστης παρεκτόπισης
- Απαιτεί χειρουργική σταθεροποίηση εάν τα τεμάχια παρεκτοπιστούν
- Επιφυσιακά κατάγματα:
- Οι επιφυσιακές πλάκες είναι αδύναμες περιοχές στον οστέινο σκελετό ενός παιδιού
- Αποτελούνται από χονδρό οποίες είναι ελαστικός και εύκαμπτος λόγω απουσίας ασβεστίου
- Οι επιφυσιακές πλάκες βρίσκονται στα άκρα των μακρών οστών (π.χ. μηριαίο οστό, κνήμη)
- Οι επιφυσιακές πλάκες είναι το μέρος του οστού στο οποίο παράγεται συνεχώς νέο οστό κατά την παιδική και εφηβική ηλικία δίνοντας μήκος και πλάτος
- Άρα είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη και τελική διαμόρφωση του σκελετού
- Οι καταγματικές γραμμές (όπου το οστό έχει σπάσει) συχνά διασχίζουν την επιφυσιακή πλάκα και επηρεάζουν το οστό και την άρθρωση γύρω από αυτό
Ποιοι άλλοι τραυματισμοί εντοπίζονται συνήθως μαζί με ρήξη πρόσθιου χιαστού στα παιδιά;
- Ρήξη μηνίσκου:
- Το ποσοστό του μηνίσκου που έχει άμεση αιματική παροχή μειώνεται με την ηλικία
- Στους ενήλικες, μειώνεται στο 10-30% του μηνίσκου πηγαίνοντας από την περιφέρεια προς τον κέντρο
- Σαν αποτέλεσμα, όσο νεότερος είναι ο ασθενής, τόσο πιο πιθανό θα είναι η ρήξη του μηνίσκου να επουλωθεί μετά από συρραφή
- Όπως και στους ενήλικες, υπάρχει πιθανότητα 1 στις 6 να βρεθεί μια μηνισκοθυλακική ρήξη/ramp lesion
(αποκόλληση του οπίσθιου άκρου του έσω μηνίσκου από τον αρθρικό θύλακο) σε άτομα με τραυματισμό πρόσθιου χιαστού:
- Αυτό χρειάζεται συρραφή προκειμένου να αποφευχθεί αυξημένη καταπόνηση στην ανακατασκευή του πρόσθιου χιαστού και κίνδυνος συνεχιζόμενης αστάθειας του γόνατος και επαναρήξης του πρόσθιου χιαστού
- Η συρραφή του μηνίσκου
θα πρέπει να εκτελείται όποτε είναι δυνατόν από έναν κατάλληλα εκπαιδευμένο χειρουργό), ειδικά για:
- Ρήξη δίκην λαβής κάδου
- Ακτινωτή ρήξη
- Ρήξη μηνισκικής ρίζας
- Ramp lesion
- Χόνδρινες βλάβες:
- Πρέπει να υπάρχει υποψία όποτε υπάρχει ρήξη μηνίσκου
- Αυξημένος κίνδυνος να προκύψουν:
- όσο μεγαλύτερος είναι ο χρόνος μεταξύ του τραυματισμού και της χειρουργικής επέμβασης
- ο αριθμός των επεισοδίων αστάθειας από τον τραυματισμό ως τη χειρουργική επέμβαση
Αποκατάσταση μετά από ανακατασκευή πρόσθιου χιαστού στα παιδιά
- Τα παιδιά δεν είναι μικροί ενήλικες:
- Οι ασκήσεις πρέπει να τροποποιηθούν από τα πρωτόκολλα αποκατάστασης ενήλικων έτσι ώστε να μπορούν να εκτελεστούν από το παιδί
- Τα παιδιά χρειάζονται στενότερη επίβλεψη όταν εκτελούν ασκήσεις έτσι ώστε να μπορεί να ακολουθηθεί η σωστή τεχνική
- Οι γονείς πρέπει να συνεργαστούν και να συμμετέχουν στενά στην αποκατάσταση του παιδιού τους
- Ο σημαντικότερος τομέας για να επικεντρωθεί κανείς είναι ο δυναμικός πολυαρθρικός νευρομυϊκός έλεγχος
- Λιγότερη έμφαση δίνεται στην προπόνηση ενδυνάμωσης σε παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών
- Καθώς το παιδί προσεγγίζει τη σκελετική ωριμότητα, οι στρατηγικές αποκατάστασης ακολουθούν πιο στενά αυτές των ενηλίκων